Global bozorlar to'liq tezlikda ishlashda davom etmoqda: Yaponiya siyosiy beqarorlik fonida yena bir necha oy ichidagi eng past darajaga tushdi; Nvidia Ilon Maskning sun'iy intellekt startapiga 2 milliard dollar sarmoya kiritmoqda; Oracle o'zining bulutli biznesidagi past marjalar bilan investorlarni xafa qildi; IBM esa Anthropic bilan hamkorlik orqali korporativ AI bozoriga ishonch bilan kirib kelmoqda.
Ushbu tahlilda biz har bir sarlavhaning sabablari va oqibatlarini tahlil qilamiz, ularning bozorga ta'sirini ko'rib chiqamiz hamda yuqori volatillik davrida imkoniyatlardan foydalanmoqchi bo'lgan treyderlar uchun amaliy tavsiyalar beramiz.
Yena qulashi: "Takaichi omili" Yaponiya valyutasiga bosimni kuchaytirmoqda
Yapon yenasi yana markazda — lekin bu safar ijobiy emas. Chorshanba kuni milliy valyuta AQSh dollariga nisbatan so'nggi sakkiz oy ichidagi eng past darajaga tushdi. So'nggi sotuvlarning sababi nima? Yaponiyada siyosiy o'zgarishlar, ya'ni hukmron partiya saylovida Sanae Takaichi g'alabasi.
Takaichi Liberal-demokratik partiya yetakchilik saylovida g'alaba qozonganidan so'ng (bu amalda Yaponiya bosh vazirini aniqlaydi), investorlar yenani ommaviy tarzda sotishni boshladilar.
Chorshanba kuni ertalab USD/JPY kursi 0.5% ga oshib, 152.64 darajasiga yetdi — bu 14-fevraldan beri eng yuqori ko'rsatkich. Bir kun oldin u 1% ga oshgan edi — bu esa bozorlar Yaponiya bankining keyingi siyosiy harakatlariga bo'lgan kutishlarni tezda qayta baholayotganining aniq belgisi.
Mantiq oddiy: Takaichi fiskal rag'batlantirish tarafdori va Yaponiya bankining foiz stavkalarini oshirishga bo'lgan urinishlarini tanqid qiladi. Boshqacha aytganda, Yaponiya yangi rahbari pul-kredit siyosatini qat'iylashtirish tarafdori bo'lmaydi.
Natijada, treyderlar 30-oktabrda bo'lib o'tadigan Yaponiya bankining uchrashuvida stavka oshirilishi ehtimolini saylovdan oldingi 60% dan atigi 26% gacha tushirib yubordi. Bozor reaksiyasi o'z-o'zidan gapirib turibdi.
Shunga qaramay, barcha tahlilchilar monetar siyosatni qat'iylashtirish ehtimolini to'liq rad etayotgani yo'q. Danske Bank iqtisodchisi Muhammad Al-Sarafning fikricha, Yaponiya banki "haqiqatni inkor eta olmaydi": inflyatsiya hanuz yuqori, stavkalar esa juda past. "Markaziy bank bu oy tanaffus qilishi mumkin," deydi u, "ammo dekabrga kelib yangi ma'lumotlar bilan stavka oshirish ehtimoli keskin ortadi."
Bu orada, Capital Economics tahlil markazi yanada ehtiyotkor pozitsiyani bildiradi: ularning fikricha, Yaponiya banki yangi hukumatdan kelayotgan siyosiy bosimni bahona qilib, stavka oshirishni yanvargacha kechiktirishi mumkin. Aslida, bozor yaqin orada hukumat va markaziy bank o'rtasida "kim birinchi yon beradi" o'yiniga kirishi mumkin.
Bularning barchasi yena uchun nimani anglatadi? Afsuski, qisqa muddatda hech narsani — ijobiy tomonda. Agar Yaponiya banki tanaffus qilsa va Takaichi fiskal rag'batlantirishni kuchaysa, yena yanada zaiflashadi.
Ammo treyderlar uchun bu umidsizlik sababi emas — volatillik ularning noni. USD/JPY bilan savdo qiluvchilar hozirgi sharoitdan momentum asosidagi strategiyalar uchun foydalanishlari mumkin: yena bosim ostida turgan bir paytda dollarga nisbatan sotib olish mantiqan to'g'ri ko'rinadi.
Biroq hammasi vaqtni to'g'ri tanlashda — agar Yaponiya banki ohangini o'zgartirsa va qat'iylashtirish haqida ishora bersa, burilish tez va keskin bo'lishi mumkin.
Nvidia Ilon Maskning xAI loyihasiga 2 milliard dollar sarmoya kiritadi
Ilon Mask yana diqqat markazida — uning xAI startapi dunyodagi eng yirik sun'iy intellekt loyihalaridan birini ishga tushirish uchun 20 milliard dollar yig'ishga tayyorlanmoqda. Sun'iy intellekt va hisoblash chiplarining yetakchi ishlab chiqaruvchisi Nvidia nafaqat apparat yetkazib beradi, balki bu tashabbusga 2 milliard dollar sarmoya ham kiritmoqda. Keling, ushbu kelishuv qanday ishlashini, Nvidiani bunga nima undaganini va bu bozorga qanday ta'sir qilishi mumkinligini tahlil qilamiz.
Hikoya sodda: Mask xAI'ni tez sur'atlarda kengaytirmoqda va kompaniyaga Memfisdagi yangi Colossus 2 ma'lumotlar markazi uchun ulkan hisoblash quvvati zarur. Buni amalga oshirish uchun maxsus moliyaviy mexanizm yaratilmoqda — maxsus maqsadli tuzilma (SPV), u sarmoyadorlardan mablag' yig'ib, Nvidia GPUlarini xarid qiladi va keyin ularni besh yil muddatga xAI'ga ijaraga beradi. Shu yo'l bilan xAI zarur apparatni tezda oladi, sarmoyadorlar esa himoyalangan bo'ladi — qimmat chiplar garov vazifasini bajaradi.
Umumiy 20 milliard dollarning 7.5 milliard dollari aksiyadorlik investitsiyalari, 12.5 milliard dollari esa qarz mablag'lari sifatida kutilmoqda. Bu qarzlar Apollo Global Management va Diameter Capital Partners kabi yirik kompaniyalar tomonidan kafolatlanadi. Eng muhimi — Nvidia o'zi ushbu tuzilma orqali 2 milliard dollargacha sarmoya kiritadi. Ammo savol tug'iladi: necha pullik mijozga ishlab chiqaruvchi nima uchun o'zi sarmoya kiritadi?
Javob oddiy: bu yo'l bilan Nvidia o'z mahsulotlariga uzoq muddatli talabni kafolatlaydi — yillar davomida doimiy bozorni ta'minlaydi. Bundan tashqari, agar xAI qiymati oshsa, Nvidia ham daromad oladi. Bu strategiya Nvidia'ni yangi avlod sun'iy intellekt loyihalari uchun asosiy infratuzilma yetkazib beruvchi sifatida mustahkamlaydi, raqobatchilar esa hanuz o'z o'rnini topishga urinmoqda.
Kengroq kontekst ham qiziqarli: global AI sanoati jadal rivojlanmoqda, va ma'lumotlar markazlariga bo'lgan talab (asosan Nvidia GPUlari asosida ishlaydigan) doimiy o'sishda. Shunday kelishuvlar Nvidia'ning sohadagi hukmron mavqeini yanada kuchaytiradi. Mask uchun esa, superkompyuter quvvatiga tez kirish OpenAI va Meta kabi raqobatchilardan ortda qolmaslik uchun muhim. Ular ham so'nggi oylar ichida milliardlab dollarlik infratuzilma shartnomalarini imzolagan.
Ammo bir ogohlantirish ham bor: ilgari 10 milliard dollar yig'ganiga qaramay, xAI har oyda 1 milliard dollargacha sarflayotgani aytilmoqda. Bu kompaniyani yangi moliyalashtirish manbalariga va vaqtida GPU yetkazib berilishiga juda bog'liq qiladi — bu esa Nvidia'ning strategik ahamiyatini yanada oshiradi.
Nvidia uchun bu deyarli "win-win" kelishuv: chip ishlab chiqarish va savdo hajmi barqaror bo'ladi, kompaniya esa shu bilan birga yuqori darajadagi AI startapida ulushga ega bo'ladi — ustiga-ustak, bu startap Ilon Mask nomi bilan bog'liq, bu esa e'tibor va ishonchni kafolatlaydi. Nvidia vakillari allaqachon o'z strategiyasini "AI rivojlanishini butun sanoat bo'ylab tezlashtirish" deb atagan.
Bu treyderlar uchun nimani anglatadi? Ushbu sarmoya Nvidia'ni AI chiplar bozoridagi shubhasiz yetakchi sifatida yanada mustahkamlaydi. Kompaniyaning o'z kapitalini Mask infratuzilma loyihasiga yo'naltirishga tayyorligi GPUlarga bo'lgan talabning davom etishiga bo'lgan ishonchni ko'rsatadi. Shuning uchun, Nvidia aksiyalari o'rta va uzoq muddatli pozitsiyalar uchun jozibador bo'lib qolmoqda, ayniqsa bozor pasayishlari paytida. Bunday yirik sarmoyalar kelgusi yillarda kuchli naqd oqimlar va barqaror o'sish salohiyatini deyarli kafolatlaydi.
Oracle aksiyalari bulutli biznesdagi past foyda sabab bosim ostida
Oracle aksiyalari ichki moliyaviy ma'lumotlar e'lon qilingach, bulutli bo'limdagi foyda Wall Street kutganidan ancha past bo'lgani uchun bosim ostiga tushdi. Yozgi chorak davomida Oracle Nvidia chiplariga asoslangan serverlarni taxminan 900 million dollarlik ijaraga berdi, biroq bu faoliyatdan sof foyda atigi 125 million dollarni tashkil etdi. Endi ushbu pasayish ortidagi sabablarni, Oracle bulutli biznesida aslida nimalar bo'layotganini va investorlar nimalarga e'tibor qaratishi kerakligini ko'rib chiqamiz.
AI bumining avtomatik tarzda ulkan foydaga olib keladi deb o'ylaganlar uchun, Oracle hisobotlari sovuq dush bo'ldi. Avgustda yakunlangan chorakda kompaniyaning bulutli hisoblash bo'limi GPU-server ijarasidan 900 million dollar daromad olgan bo'lsa-da, faqat 125 million dollarlik yalpi foyda ko'rsatdi. Ba'zi shartnomalar hatto zarar bilan yakunlangan — ayniqsa eski GPU modellari ishlatilgan holatlarda. Bozor reaktsiyasi darhol bo'ldi: Oracle aksiyalari 7.1% ga tushib, keyin qisman tiklandi.
Atigi bir yil avval Oracle aksiyalari AI hayajoni fonida 70% ga oshgan edi. So'nggi pasayish esa o'sishdagi shov-shuv va haqiqiy raqamlar orasidagi tafovutning juda aniq bo'lib qolganini ko'rsatmoqda. Sentabr oyida kompaniya keyingi uch yil ichida bulutli daromadni 700% ga oshirishni va'da qilgan edi, bu esa bir kunda aksiyalarni 36% ga ko'tarib yuborgan. Endi esa investorlar real natijani ko'rishni talab qilmoqda.
Biroq hamma vahimaga tushgani yo'q. Analitik Jon DiFuchchining fikricha, past marjalar infratuzilmaning dastlabki bosqichlarida odatiy hol: "Boshlanishida foyda tor bo'ladi, lekin uzoq muddatda marjalar 25% dan past tushmaydi — Oracle'ning masshtabi va strategiyasi bunga yo'l qo'ymaydi," deydi u. Uning fikricha, Oracle AI hisoblash infratuzilmasining muhim yetkazib beruvchisi bo'lib qoladi, xarajat va samaradorlikni muvozanatlashni biladi.
Shunga qaramay, kompaniya ma'lumotlar markazlarini kengaytirish uchun katta kapital sarf qilmoqda, bu esa foydalilik darajasiga salbiy ta'sir ko'rsatmoqda. Yillik yalpi marja 12 oylik minimumga — 67.3% ga tushdi. Oracle quvvatni oshirishda davom etmoqda va yirik shartnomalarni imzolamoqda — shu jumladan, OpenAI bilan 4.5 gigavattlik ma'lumotlar markazi bo'yicha bitim. Shu bilan birga, kompaniya TikTok'ning AQShdagi biznesini sotib olish imkonini ham o'rganayotgani xabar qilinmoqda — bu esa xavf va noaniqlikni yanada oshiradi.
Oracle hozir juda nozik chiziq ustida yuribdi: AI ulkan foydani va'da qilmoqda, biroq xarajatlar daromaddan tezroq o'smoqda, va har bir salbiy sarlavha aksiyalarni tushiradi.
Treyderlar uchun xulosa: Oracle kompaniyasi bu faqat vaqtinchalik pasayish ekanini isbotlashi va keyingi choraklarda foydalilik marjalarini tiklashi kerak. Hozirgi pasayish o'rta yoki uzoq muddatli tiklanishga ishonadigan investorlar uchun xarid imkoniyati bo'lishi mumkin. Agressiv treyderlar salbiy yangiliklardan keyingi qisqa muddatli pasayishlardan foyda olishlari mumkin, ehtiyotkor investorlar esa marja tendensiyalarini va yangi shartnomalar e'lonlarini diqqat bilan kuzatishlari lozim.
IBM Anthropic bilan hamkorlikda korporativ AI'ni yangi bosqichga olib chiqmoqda
IBM korporativ sun'iy intellekt poygasiga jiddiy tarzda kirib keldi. Kompaniya Anthropic bilan strategik hamkorlikni e'lon qilib, uning ilg'or Claude modelini bevosita IBM'ning dasturiy ta'minot ishlab chiqish vositalariga integratsiya qilmoqda. Orlando shahrida o'tgan IBM TechXchange 2025 tadbirida e'lon qilingan bu yangilik oddiy press-reliz emas, balki korporativ dasturiy ta'minot strategiyasidagi muhim burilish nuqtasini ifodalaydi.
Loyiha Project Bob deb nomlanadi va u havaskor dasturchilar uchun emas, balki yirik korporativ foydalanish uchun mo'ljallangan. IBM'ning 6 000 dan ortiq xodimlari allaqachon platformani sinovdan o'tkazishgan va o'rtacha 45% samaradorlik oshishi haqida xabar berishgan — bu hatto skeptiklar uchun ham hayratlanarli natija.
Ammo Bob oddiy "ChatGPT for coders" emas. U tashkilot ichidagi kontekstni doimiy saqlaydi, bir nechta til modellarini muvofiqlashtiradi va yirik ko'lamdagi jarayonlarni avtomatlashtiradi — Java yangilanishlari, framework migratsiyalari, minglab repozitoriyalar bo'yicha xavfsizlik yangilanishlari va shu kabi vazifalarni kompaniya standartlariga muvofiq bajaradi.
IBM'ning dasturiy ta'minot bo'yicha katta vitse-prezidenti Dinesh Nirmal ta'kidlaganidek, kompaniyaning korporativ texnologiyalar bozoridagi o'n yillik ustunligi uning tarixidan emas, balki sanoat miqyosidagi joriy etish tajribasidan kelib chiqadi — bu esa IBM'ni "laboratoriya unicornlari"dan ajratib turadi. Anthropic bilan hamkorlik IBM'ning dasturiy yechimlar portfelini ilg'or AI imkoniyatlari bilan boyitadi, shu bilan birga nazorat, xavfsizlik va real sharoitlarga moslashuvni saqlab qoladi.
Anthropic tomoni ham katta maqsadlar qo'ygan. Hammuassis Mayk Krigerning so'zlariga ko'ra, Claude modeli allaqachon yirik korporatsiyalardagi dasturchilar orasida eng mashhur tanlovga aylangan, IBM bilan ittifoq esa uning korporativ segmentdagi o'rnini yanada mustahkamlaydi — xavfsizlik va standartlashtirishga alohida e'tibor bilan.
Kompaniyalar hatto korporativ AI-agentlar arxitekturasi uchun qo'shma konseptual modelni ham nashr qilishdi, IBM esa Model Context Protocol ni qo'llab-quvvatlashini e'lon qildi, bu esa AI sanoati uchun ochiq standartlarni belgilashda muhim qadamlardan biridir.
Shubhasiz, IBM aksiyalari yil boshidan buyon 28% ga oshdi. Kompaniya o'z diqqatini an'anaviy IT xizmatlaridan gibrid bulut va korporativ AI yo'nalishiga o'tkazmoqda, mutaxassislarning prognozlariga ko'ra, global korporativ AI bozori 2030-yilgacha har yili 19–37% oralig'ida o'sishda davom etadi. IBM bu segmentni shov-shuv bilan emas, balki tizimli innovatsiyalar va ishonchli hamkorlik orqali egallamoqchi.
Treyderlar uchun xulosa: IBM korporativ AI sohasida sokin, ammo kuchli yetakchiga aylanmoqda. Anthropic bilan hamkorlik kompaniyaning uzoq muddatli o'sish istiqbolini mustahkamlaydi. Hozirgi trend IBM aksiyalarini bozor pasayishlarida strategik tarzda to'plashni qo'llab-quvvatlaydi — barqaror o'sish potentsiali AI sohasining rivoji bilan hamohang.
Shuningdek, faol investorlar yangi texnologiyalar taqdimotlari va mahsulot yangiliklari atrofidagi qisqa muddatli savdo imkoniyatlaridan foydalanishlari mumkin.
Xulosa: "An'anaviy texnologiya giganti" endi yangi AI inqilobining markaziy o'yinchisiga aylanmoqda. Imkoniyat eshik qoqayotgan paytda tayyor bo'ling.
